Πολλοί γονείς ζουν τη δυσάρεστη εμπειρία, το παιδί, στο πλαίσιο κάποιας λοίμωξης, να ξυπνάει το βράδυ και να τρέμει έντονα χωρίς να ανταποκρίνεται στις προσπάθειές τους να το ξυπνήσουν. Εκεί εγείρεται το ερώτημα εάν πρόκειται για πυρετικούς σπασμούς, για σπασμούς επιληπτικής φύσεως επί εδάφους πυρετού, για ρίγος ή για παραϋπνία.
Ρίγος: Σε περίπτωση ρίγους το παιδί έχει συνήθως κλειστά τα μάτια, και τρέμει γενικευμένα με ένα τρέμουλο (τρόμο) υψίσυχνο, σταθερής συχνότητας (αν και μπορεί ο τρόμος να έρχεται και να φεύγει). Το παιδί μπορεί να μην αντιδρά στην προσπάθεια να το ξυπνήσουν. Σε περίπτωση ρίγους ανεβαίνει ο πυρετός και τρέμουν οι μύες ώστε να παραχθεί θερμότητα, οπότε βοηθάει να σκεπάσουμε καλά το παιδί ώστε να ενισχύσουμε την παραγωγή θερμότητας. Δεν το ξεσκεπάζουμε σε αυτή τη φάση. Όταν σταματήσει το ρίγος, τότε μετράμε τη θερμοκρασία, διότι τότε έχει φτάσει στην κορύφωση του ο πυρετός. Στη συνέχεια χορηγούμε αντιπυρετικά οπότε και το ξεσκεπάζουμε για να αποβληθεί η θερμοκρασία με επαφή, ακτινοβολία και εφίδρωση, και δεν κάνουμε μπάνιο, κομπρέσες κλπ.
Πυρετικός σπασμός: Ο πυρετικός σπασμός από την άλλη είναι πιο θορυβώδες φαινόμενο, τα μάτια του παιδιού είναι ανοιχτά, και οι σπασμοί είναι εξελισσόμενοι, δηλαδή συνήθως η συχνότητα των σπασμών σταδιακά αυξάνεται και μετά σιγά σιγά μειώνεται. Οι σπασμοί τότε δεν είναι υψίσυχνο τρέμουλο σαν στο ρίγος, αλλά συνήθως πιο έντονοι, σαν τινάγματα (τονικοκλονικοί ), πιο σπάνια σαν διαρκές τέντωμα (τονικοί), ή ακόμα πιο σπάνια και χωρίς καθόλου κινήσεις, μόνο με ανοιχτά μάτια και χωρίς αντίδραση σε ερεθίσματα. Οι περισσότεροι πυρετικοί σπασμοί περνάνε μόνοι τους, ωστόσο εάν διαρκέσουν πάνω από 3 έως 5 λεπτά χρειάζεται να χορηγηθεί το επείγον φάρμακο διάσωσης, γιατί υπάρχει αυξημένη πιθανότητα μετατροπής σε επιληπτικό status δηλαδή σπασμός που διαρκεί πάνω από 30 λεπτά, το οποίο είναι επικίνδυνο για μακροπρόθεσμες συνέπειες. Όταν περάσει ο πυρετικός σπασμός το παιδί είναι υπνηλικό και θέλει να κοιμηθεί. Αφού περάσει ο πυρετικός σπασμός, μετράμε τον πυρετό και δίνουμε αντιπυρετικά . Επίσης επικοινωνούμε με τον παιδίατρο μας, διότι το παιδί πρέπει να εκτιμηθεί μήπως υπάρχει η σπάνια περίπτωση να έχει μία λοίμωξη του κεντρικού νευρικού συστήματος π.χ. μηνιγγίτιδα.
Παραϋπνίες: Πολλά παιδιά, ανεξάρτητα από την ύπαρξη πυρετού, κάνουνε τις λεγόμενες παραϋπνίες, που υπάγονται στις διαταραχές ύπνου. Δηλαδή ξυπνάνε ξαφνικά, συνήθως στο πρώτο μισό του ύπνου, είναι συγχυτικά, πολλές φορές είναι πολύ τρομαγμένα και κάνουν βίαιες κινήσεις στο κρεβάτι τους ή μπορεί και να σηκωθούν και από το κρεβάτι (υπνοβασία). Δεν έχουν επαφή με το περιβάλλον τις περισσότερες φορές και δεν θυμούνται το περιστατικό όταν ερωτηθούν μετά το πέρας του επεισοδίου. Οι παραϋπνίες δεν έχουν τα μονόμορφα κινητικά φαινόμενα που έχει το ρίγος ή οι πυρετικοί σπασμοί, δηλαδή τον υψίσυχνο τρόμο ή τις τονικοκλονικές κινήσεις, αλλά είναι πιο πολύπλοκες κινήσεις. Στις παραϋπνίες δεν προσπαθούμε να ξυπνήσουμε το παιδί, καθώς αυτό επιδεινώνει την κατάσταση, αλλά το ηρεμούμε και το βοηθάμε να ξανακοιμηθεί.
Eπιληπτικός σπασμός: Τονίζεται ότι ο επιληπτικός σπασμός μπορεί να εκδηλωθεί σε έδαφος πυρετού. Στην περίπτωση αυτή ο πυρετός δρα ως ενισχυτικός παράγοντας. Τότε ονομάζεται σπασμός επί εδάφους πυρετού. Επιληπτικός σπασμός συμβαίνει όταν έχουμε παιδιά με μία προδιάθεση για επιληψία. Η αρχική αντιμετώπιση είναι ακριβώς η ίδια όπως και στον πυρετικό σπασμό. Η περαιτέρω διάγνωση γίνεται με βάση τα ευρήματα του ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος, της μαγνητικής εγκεφάλου, κλπ.
Όταν υπάρχουν αμφιβολίες για τη φύση του παροξυσμικού περιστατικού , συνίσταται η λήψη ενός σύντομου βίντεο πχ 20 δευτερολέπτων, που να συμπεριλαμβάνει τα χέρια, τα πόδια και τα μάτια του παιδιού.
Αυτονόητο είναι ότι πάντα σε τυχόν αμφιβολία ή ανησυχία, πρέπει να ακολουθεί επικοινωνία με τον θεράποντα παιδίατρο, ο οποίος και θα δώσει περαιτέρω οδηγίες.
